දුම්බර කදුවැටිය හෙවත් නකල්ස් කදුවැටිය

 

දුම්බර කදු වැටිය දුටුවන්ගේ මන පිනවන  මනස්කාන්ත දර්ශනයකි.  මහනුවර සහ මාතලේ දිස්ත්‍රික් තුළ  පැතිර පවතින මෙම කදුවැටිය දකුණින් සහ නැගෙනහිරින් මහවැලි නිම්නයෙන් ද , බටහිරෙන් මාතලේ නිම්නයෙන් ද ,  මධ්‍යම කදු වැටියෙන් වෙන් ව පවතී.

කදුවැටියේ බටහිර පෙදෙස බට වර්ග වලින් පිරී පවතින නිසා බටදඩුකන්ද ලෙසින් හදුන්වනු ඇත. උස් කදු මුදුන් නිතර ම පාහේ මීදුමින් වැසි තිබෙන නිසා දුමින් බරවුනු යන අදහස ඉස්මතු කරමින් දුම්බර කදුවැටිය ලෙස හැදින්වේ.

ඈත සිට බලන විට මිට මෙලවු අතක ඇගිළි හැඩයෙන්  කදුවැටියේ මුදුන් 05 ක් දිස්  වෙන නිසා නකල්ස් කදුවැටිය ලෙසද හැදින්වේ.

මෙහි ප්‍රධාන කදුවැටියේ ඇති කදුමුදුන් කිහිපයක් නම් දෝතළුගල , කොබෙනිගල , නකල්ස් , ගොම්බානිය  වේ. 

තව ද ප්‍රධාන කදුවැටියේ උතුරු කොටසින් ආරම්භ වී ඊසාන දිග දිසාවට විහිදෙන කළුපහන , වාමාරපුගල , ලකේගල , සහ ලබුලැස්සපතන  , දුම්බානගල , ගල්තුල , ප්‍රධාන විහිදී යාම් ලෙස දැක්විය  හැක.

ස්වභාවික පාරිසර පද්ධති වශයෙන් අතිශයින් ම වැදගත් වූ මෙරට පරිසර පද්ධති තුනක් කේන්ද්‍ර කර ගනිමින් ශී‍්‍ර ලංකාවේ මධ්‍යම කඳුකරය ලෝක උරුමයක් ලෙස ප‍්‍රකාශයට පත් කොට ඇත. 

බ‍්‍රසීලයේ බ‍්‍රසීලියා නගරයේ පැවැත්වුණු ලෝක උරුම කමිටුවේ 34 වැනි සැසිවාරයේදී මෙම නම් කිරීම සිදුකර ඇති අතර ඒ සමගම ඇමරිකාවේ හවායි දූපත් සමූහයේ දූපත් කිහිපයක් ද ලෝක උරුම ලෙස නම්කර තිබේ.

ලෝකයේ ජෛව විවිධත්ව උණුසුම් ප‍්‍රදේශයක් ලෙස  ශී‍්‍ර ලංකාවේ  නකල්ස්  රක්ෂිතය, හෝර්ටන් තැන්න ජාතික වනෝද්‍යානය සහ ශී‍්‍ර පාද අඩවි වනාන්තරයේ ශාක හා සත්ත්ව ප‍්‍රජාව සම්බන්ධයෙන් සිදු කරන ලද පුළුල් අධ්‍යයනයන් පදනම් කර ගනිමින් මෙම යෝජනාව යුනෙස්කෝ සංවිධානයේ ලෝක උරුම කමිටුවට ඉදිරිපත් කර ඇත.

 ශී‍්‍ර ලංකාවේ ආණ්ඩුකාරවරයා ලෙස කටයුතු කරන ලද ශී‍්‍රමත් රොබට් හෝරටන් හට ගරු කිරීමක් වශයෙන් හෝර්ටන් තැන්න ලෙස නම් කරන ලද පාරිසරික භූමි භාගය අතීතයේ මහඑළිය හා මැණික් තැන්න යන නම්වලින් හඳුන්වා ඇත. 1969 වර්ෂයේ දී ස්වභාවික රක්ෂිතයක් බවට පත් කළ එම ප‍්‍රදේශයේ පාරිසරික හා භූගෝලීය වැදගත්කමත් ජෛව විවිධත්වයත් සැළකිල්ලට ගෙන 1988 හෝර්ටන් තැන්න ජාතික වනෝද්‍යානයක් ලෙස ප‍්‍රකාශයට පත්කරන ලදී.

හෙක්ටයාර 28,000 ක පමණ වපසරියක  දුම්බර කඳුවැටිය විහිදී ඇත. පාරිසරික වටිනාකම හේතුවෙන්ම එය දැඩි රක්ෂිතයක් ලෙස  නම්කර තිබේ.

මධ්‍යම හා සබරගමු පළාත් මායිම් වන ලෙසට පළාත් මායිම් අතරින් විහිදී යමින් මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර 2244 ක් උසින් පිහිටා ඇති සමනළ කදුමුදුන මෙරට පමණක් නොව සමස්ත ලෝකයේ ම සියළුම ආගමිකයන්ගේ ගෞරව ආදරයට පාත‍්‍ර වූ භූමි භාගයකි.  සමනළ කන්ද වටා අක්කර 56,000 ක් පුරා පැතිරී ගිය වන භූමිය පාරිසරික වශයෙන් අතිශයින්ම වැදගත් භූමි භාගයකි. 1940 නිකුත් කළ ගැසට් පත‍්‍රයක් මගින් මෙම ප‍්‍රදේශය අභයභූමියක් ලෙස ප‍්‍රකාශයට පත්කර තිබේ.

මෙම ස්වභාවික පරිසර පද්ධතීන් සම්බන්ධයෙන් සකසන ලද ව්‍යාපෘති වර්තාවක් සැළකිල්ලට ගනිමින් යුනෙස්කෝ සංවිධානයේ ලෝක උරුම කමිටුව ශී‍්‍ර ලංකාවේ මධ්‍යම කඳුකර ස්වභාවික පරිසරය ලෝක උරුමයක් ලෙස නම් කර ඇත.

බ‍්‍රසීලියා සමුළුවේදී ගත් මෙම තීරණය අනුව ශී‍්‍ර ලංකාවේ ලෝක උරුම සංඛ්‍යාව 10 ක් දක්වා ඉහළ යන ලදි. අලුතෙන් එකතුවූ ලෝක උරුම තුනම ස්වභාවික ලෝක උරුම වේ.

වටිනාකමින් ඉහළ ශාක සත්ත්ව ප්‍රජාව බහුල ව මෙහි දක්නට ලැබේ. ඉහළ සිට බලන විට ඝන හරිත වර්ණයෙන් නකල්ස් සුන්දරත්වය දිස් වේ. බොහෝ නරඹන්නන් කදු තරණය කරන්නන් සංචාරකයන් අතර මෙම කදුවැටි ප්‍රසිද්ධියට පත් ව ඇත. 

පරිසරය විනාශ කරමින් යන යුගයක මෙවන් ස්වභාවික පරිසර පද්ධති ආරක්ෂා කිරීමේ වැදගත්කම සුවිසල් ය. මේවා ලෝක උරුම ලෙස නම් කර ඇති හෙයින් රටට ලැබෙන කීර්තිය ද ඉමහත් ය.

 

මූලාශ්‍ර 

www.lankadeepa.lk

www.facebook.lk

www.sltraveler.lk

www.maubima.lk